Η ομμάτωση του Θεόδωρου, το πρώτο θαύμα του Αγίου

Ο πανηγυρίζων, σήμερα (13/7) ναός του Αγ. Σπυρίδωνος Κωτσέλα, στο κάποτε χωράφι του Τσαγκαρά, στην Κηπουριά.

Γράφει ο Ηλίας Αλεξόπουλος

ΚΑΤΩ, στο βάθος του San Rocco, στη γη που μάθαμε ως «Κωτσέλα» (για τους παλιούς, «Μαλτέζικα»), όχι μακριά από τ’ οβρέικο το κοιμητήριο, υπήρχε, αιώνες πριν, μια εκκλησία αφιερωμένη, η πρώτη, στον Άγιο Σπυρίδωνα. «Της Κουκουναριάς».

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ, που φιλοξένησε για χρόνια και το σεπτό του λείψανο, γκρεμίστηκε στα τέλη του 16ου αι. (1575 ή 1577). Εκ βάθρων, θεμελίων. Στο πλαίσιο οχυρωματικών εργασιών των Ενετών, έξω απ’ την πόλη. Η μνήμη, πάντως, έμεινε. Κι έτσι, για χρόνια, ακόμη και δίχως, πια, το οικοδόμημα, κάθε που οι περαστικοί περνούσαν απ’ εκείνο το σημείο, κάναν’ το σταυρό τους και ψελλίζαν’ προσευχή. Στον Άγιο. Για το θάμα του. Το πρώτο που ‘καμε στην Κέρκυρα. Και το ‘καμε εκεί…

Η ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ παράδοση, το διάσωσε ως «η ομμάτωση του τυφλού Θεόδωρου»  («…ότε τον εξ Εώας τυφλόν ονόματι Θεόδωρον παραδόξως ωμμάτωσεν»). Έμπορος, λέει το συναξάρι, εξ Ανατολής, ήταν ο Θεόδωρος, που κόπιασε να προσκυνήσει και «η πίστη του φαίνεται πως ήταν τόσο αληθινή, που ο Θεός δια του Αγίου μας, του χάρισε την όρασή του» (π. Δαν. Γκαμουλάκος).

ΕΙΝΑΙ, ακριβώς, το θάμα που τιμάται, κάθε χρόνο, τέτοια μέρα στον Κωτσέλα (13/7). Με, την παραμονή, λιτανεία της εικόνας (με τ’ αργυρό περίβλημα του Καλαρρύτη μάστορα, Σπύρου Παπαμόσχου) και λαϊκή πανήγυρη. Γιατί, συγκεκριμένα, στις 13 Ιουλίου; Σειρά για μια δεύτερη, αλληλένδετη ιστορία, των αρχών του 18ου αι. Με οδηγό τις σημειώσεις του μακαριστού, π. Ι. Σκιαδόπουλου… 

ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΛΑΒΙΚΗ δύναμη του θαύματος να παραμένει αναλλοίωτη, περνώντας, ως αφηγηματική κληρονομιά, απ’ τη μια γενιά στην άλλη, ένας Σαροκιώτης, ευσεβής, ο Κωνσταντίνος Τσαγκαράς, κάνει το τάμα να χτίσει εκκλησιά στο χωράφι που διέθετε εκεί, στη θέση Κηπουριά, «προς δόξαν Θεού και τιμήν του θαύματος υπό του Αγίου Σπυρίδωνος».

ΒΑΣΤΗΞΕ καιρό ο κόπος του. Χρόνια. Και τελικά, τέλη Ιουνίου του 1735 παρουσιάστηκε στον Πρωτοπαπά, Σπυρίδωνα Βούλγαρη, λέγοντας πως τ’ ολοκλήρωσε και καλώντας τον, όποτε θελήσει, «να κοπιάσει σωματικώς να ενθρονιάσει τον ναό που έχτισε εκ βάθρου». Υποσχόμενος, γι’ αντάλλαγμα, παράκληση στον Ύψιστο περί «ευημερίας της Πανδαισιμότητός του».

Ο ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ, λέει ο Σκιαδόπουλος, δεν μπόρεσε να πάει. Στέλνοντας, αντ’ αυτού, τον «παπα-Κυνήγη» (Ιερομνήμων, Ιωάννης Κυνήγης). Η ημερομηνία; 13 Ιουλίου του 1735. Ο «βίος» του Ι.Ν. Αγ. Σπυρίδωνος Κωτσέλα, μόλις άρχιζε…

ΑΡΧΙΚΑ, κτητορικός (Τσαγκαράς, «ου η εγγονή η θυγατρός, Χρυσούλα, υπανδρεύθη τον Θεόδ. Αλιφιεράκην, εις την κυριότητα του οποίου, συνεπώς, παριήλθεν ναός» (Παπαγεωργίου, 1920). Απ’ το 1815, με τελευταίο κληρονόμο τον ανιψιό του Αλιφιεράκη, Σπυρίδωνα, συναδελφικός (παραχώρηση, εγκρίσει της Ιονίου Γερουσίας, 29/5, σε Αδελφότητα αρχικά «συγκειμένην το πλείστον εκ κατοίκων αυτού του προαστείου και περιοίκων»). Κι επί Αθηναγόρα (δεκ. 1920), ενοριακός. Πρώτα, μικρός. Ώσπου με την αύξηση των εσόδων, κατέστη εφικτή η επέκτασή του. Οι εκτενείς εργασίες του 1880 (με «πικ» τις υπέροχες αναγεννησιακές αγιογραφήσεις του Χαράλαμπου Παχή και το περίτεχνο προσκυνητάρι με την απεικόνιση του θαύματος), η σταδιακή δημιουργία κοιμητηρίου, και η νέα, προς βορρά, προέκταση. Το 1961. Εφημερεύοντος του Σεβαστιανού Βασιλάκη…

ΠΗΓΕΣ

• «Το πρώτο θαύμα του Αγίου Σπυρίδωνα στην Κέρκυρα», σε proskynitis.blogspot.com (επί άρθρων και κειμένων του μακαρισμού πρωτοπρεσβύτερου, Ιωάννου Σκιαδόπουλου).

• «Το πρώτο θαύμα του Αγίου Σπυρίδωνα στην Κέρκυρα», σε choratouaxoritou.gr.

• Σπυρίδων Παπαγεωργίου, «Ιστορία της Εκκλησίας της Κέρκυρας, από της συστάσεως αυτήν μέχρι του νυν», Κέρκυρα, 1920.