Ι.Ν. Υπαπαντής (Γουβιά) / Το μικραδέλφι της Βλαχέραινας…

Με αφορμή τη σημερινή (2/2) γιορτή της Υπαπαντής, μια βόλτα στην πιο ειδυλλιακή εκκλησιά – αφιέρωμα, σ’ ένα κομμάτι γης καταμεσίς του γαλανού κολπίσκου.

Επιμέλεια: Ηλίας Αλεξόπουλος

© Photos: faiakonnisos.blogspot.com

ΜΙΑ ΚΥΚΛΙΚΗ κουκίδα γης, καταμεσίς της θάλασσας. Στεριά. Και πέτρα. Οσμή από δέντρο και ιώδιο. Στολίδι γήινο, που όρισε, θαρρείς, χέρι αόρατο, για στόλισμα, μέσ’ το γαλήνιο μπλε του όμορφου κολπίσκου «του Γουβίου». 

ΑΠΕΝΑΝΤΙ, σιμά, το καταπράσινο χερσονήσι του Κομμένου. Γι’ αντάμωμα, αρκεί να πάρεις το στενό μονοπατάκι από στρωμένη άσφαλτο (χώμα άλλοτε, χαλίκι), που ξεκινάει απ’ εκεί˙ 100 – 120 βήματα, δεν είναι παραπάνω. Κίνησε. Και όταν φθάσεις, βημάτισε προς το κατώφλι από τ’ ασβεστωμένο εκκλησάκι, που στέκεται –λιτός, κεραμοσκέπαστος φρουρός- πάνω στην «ξέρα». Δεν είν’ ιδέα σου: αν η λογοτυπική εκκλησιά της Παναγιάς Βλαχέρνας, Ποντικονήσι απέναντι, έχει, κάπου, μικραδέλφι, μόλις που το ζύγωσες…

ΚΑΠΟΤΕ, τη λέγαν’ «της Πεντηκοστής». Κατόπιν, «της Υπαπαντής»˙ το 40μερο της Γέννησης. Και σήμερα (2/2) γιορτάζει…

ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ η ιστορικότερη «Υπαπαντή» του τόπου. Των Καστελλάνων, φερ’ ειπείν (στο σημείο που, κατά παράδοση, άτεκνη γυναίκα βρήκε εικόνα της και η οποία, κατά θαυματουργό τρόπο, αν και τη μετέφερε στο εικονοστάσι του σπιτιού της, το επόμενο πρωί εντοπιζόταν πάλι ‘κεί), μαρτυρείται ως αρχικά κατασκευή απ’ το 1420. Ενώ και η παλαιά «της χώρας», επί της ομώνυμης οδού (άλλοτε «Calle Papandi»), συνδεδεμένης με την οικογένεια Ποφάντη, «υφίστατο ήδη περί το 1600», πριν, μετά το 1800, εισέλθει σε φάση παρακμής μετά το 1800 (Τσανταρίδη, 245).

ΤΟΥΤΗ αντιθέτως, των Γουβιών, μαρτυρείται κτίσμα του ύστερου «ενετικού» αιώνα: 1713. Ιδιωτική, της ευγενούς φαμίλιας των Κομπίτσηδων, με ριζά απ’ την Κρήτη – ώσπου «έπεσε» ο Χάνδακας και ήρθαν στο νησί. Πρώτος κτήτωρ, ο Δανιήλ. Μετά το θάνατό του, πέρασε, μαζί με άλλα περιουσιακά στοιχεία του, στην ιδιοκτησία των Θεοτόκηδων. Κι αργότερα, στους Σκάρπα˙ ιταλικών καταβολών. Με κυρίαρχη (κτητορική) μορφή, τον Ιωάννη – άλλοτε διευθυντή του παλαιού Φρενοκομείου. 

ΟΤΑΝ «ο ντοτόρος» πέθανε, κακοδιαχείριση, εγκατάλειψη κι αρμύρα, έζωσαν την εκκλησιά με παραμέληση. Και κίνδυνο. Ώσπου το ανασκούμπωμα των ντόπιων, η κατά καιρούς δημιουργία επιτροπών αποκατάστασης και η επίτευξη ανακαινίσεων, με πιο σημαντική αυτή της περιόδου 1988 – 1996, αποκατέστησαν την τάξη. «Επέστρεψε» η αρχική μορφή. Κι έλαμψε ξανά το σκαλιστό το τέμπλο από μάρμαρο, με τις αγιογραφίες των μοναχών από τον Παντοκράτορα τ’ Αγρού, το τρίθυρο και οι δεσποτικές εικόνες των (σχεδόν) 300 ετών (άλλες, όπως το τρίμορφο της «Δέησης» του Κρητός, Νικολάου Τζαφούρη / 15ος αι. μεταφέρθηκαν, συντηρήθηκαν και φυλάσσονται στο Μουσείο Αντιβουνιώτισσας – Παπαδοπούλου, 261).

ΣΗΜΕΡΑ, η εκκλησιά ανήκει στην Ενορία Αγ. Πάντων Γουβιών. Και τα τελευταία χρόνια έχει συνδεθεί με τον εντόπιο εορτασμό των Θεοφανείων (αγιασμός Υδάτων), το παραδοσιακό πανηγύρι της Αγιαμαρίνας (Ιούλιος) και μια πιο κοσμοπολίτικη πτυχή: ως πρόταση – must για διεξαγωγή γαμήλιων τελετών (ή βαπτίσεων). Σε τοπίο μοναδικό. Ειδυλλιακό. Και φινετσάτο. Κι όταν σουρουπώσει και βασιλέψει κι ο ηλιάτορας… σαν να ξεπηδούν απ’ τα γαλάζιο, του νερού… τα (πιο ωραία) παραμύθια…

Με πληροφορίες από… A. Tαπάσκου, «Η Εκκλησία της Υπαπαντής του Χριστού. Ένα ιστορικό διαμάντι “καρφιτσωμένο” μέσα στη θάλασσα», ΑΠΕ-ΜΠΕ, 17/8/2019 • Γιάννης Τσανταρίδης, «Η ιστορία της Κέρκυρας μέσα από τους δρόμους και τα καντούνια της», εκδ. «Ελληνοεκδοτική», Αθήνα, 1992 • Βαρβάρα Παπαδοπούλου, «Το Τρίμορφο της Δέησης του Νικολάου Τζαφούρη», Δελτίο Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, τ. 22, 2001.