«Όταν η Ρένα έβγαινε στο πάλκο του παππού μου, του Ζήσιμου…»

Ο εγγονός του θρυλικού Ζήσιμου Παπαφλωράτου, Γιάννης Ντάλλας, μοιράζεται με το C.S. μνήμες και αφηγήσεις για την… έναρξη καριέρας της Βλαχοπούλου στο πάλκο του «Ολύμπια».

Επιμέλεια: Ηλίας Αλεξόπουλος

• Ο παππούς μου, ο Ζήσιμος Παπαφλωράτος, ίδρυσε το «Ολύμπια», στο Λιστόν, το καλοκαίρι του 1928, διάδοχη, ουσιαστικά, κατάσταση του θρυλικού εντευκτηρίου του ξενοδοχείου «Saint George’s».

• Ήδη, από τις προηγούμενες δεκαετίες, κάθε καλοκαίρι, οι καφεζαχαροπλαστεία της πόλης, προς αύξηση της πελατείας τους, συνήθιζαν να συνάπτουν συμφωνίες για εμφανίσεις στον έξω χώρο τους με Φιλαρμονικές και τραγουδιστικά σχήματα. Σε μια εποχή που, ούτως ή άλλως, οι δυνατότητες διασκέδασης του κόσμου ήταν πολύ περιορισμένες (κανένα σινεμαδάκι ή θέατρο και καμία συναυλία στο «πάλκο» της πλατείας), αυτές οι εμφανίσεις εξελίχθηκαν γρήγορα σε σημαντικό γεγονός.

• Ο Ζήσιμος, φυσικά, δεν αποτέλεσε εξαίρεση. Και προς τα τέλη της δεκαετίας του ’30, σ’ αυτό το πλαίσιο, συμφώνησε για κάποιες εμφανίσεις (άγνωστο πόσες, αλλά σίγουρα κάποιες Κυριακές), με μια όμορφη, νεαρή Κερκυραία, που τη φώναζαν «Ρηνούλα». Τη Ρένα Βλαχοπούλου…

• Ο παππούς μου, όπως μου ‘χε πει, είχε ακούσει γι’ αυτήν λόγω του… Αγίου Αντωνίου! Τι εννοώ; Η οικογένεια της Ρένας (ο πατέρας της, αριστοκράτης και η μητέρας της, κόρη υπηρέτριας στο σπίτι των Βλαχόπουλων, απέκτησαν εννιά παιδιά – η Ρένα ήταν η πέμπτη) έμενε κάπου στη Σπηλιά. Μάλιστα, το σπίτι τους ήταν απ’ τα πρώτα που βομβαρδίστηκε απ’ τους Ιταλούς το ’40 (τότε χάθηκαν οι γονείς της), με την ίδια να γλιτώνει καθώς είχε ήδη φύγει για την Αθήνα.

• Ως «παιδί της Σπηλιάς», λοιπόν, εκκλησιαζόταν στον Άγ. Αντώνη. Και όχι μόνο εκκλησιαζόταν, αλλά εκτελούσε και χρέη… αριστερού ψάλτη!

• Έτσι, από την ψαλτική, έφτιαξε μια πρώτη, ωραία φήμη για τη φωνή της. Παράλληλα, είχε το μπρίο και την τσαχπινιά (έπαιζε, χόρευε και… ψάρευε ασταμάτητα) και μαζί, όπως είπε κάποτε και η ίδια, τη φιλοδοξία να κάνει τον κόσμο να την προσέχει και να την χειροκροτεί. Οπότε, όλα αυτά μαζί, έδειχναν ότι υπήρχαν οι προϋποθέσεις για το πάλκο! Ο Ζήσιμος τα ζύγισε, το δέχτηκε και τα υπόλοιπα είναι ιστορία…

• Αν και τα περισσότερα αφιερώματα αναφέρουν  ως έτος των εμφανίσεων στου Ζήσιμου το ’38, πρέπει να ήταν ένα χρόνο πριν, καλοκαίρι του ’37. Και θα σου πω γιατί…

• Όπως είναι γνωστό, λίγο πριν από τον Πόλεμο, η Ρένα γνώρισε στην Κέρκυρα τον φημισμένο, τότε, ποδοσφαιριστή της ΑΕΚ, τον Γιώργο Βασιλείου. Κύπριος ήταν. Κι έφυγε μαζί του για Αθήνα, όπου και παντρεύτηκαν – γι’ αυτό και η ίδια σώθηκε απ’ τους βομβαρδισμούς του ’40.

• Ο Βασιλείου, λοιπόν, είχε έρθει Κέρκυρα για δύο φιλικά της ΑΕΚ με τη Μικτή Κέρκυρας τον Αύγουστο του ’37. Μάλιστα, οι αγώνες έγιναν στην πλατεία (γήπεδο κρίκετ, σήμερα), δηλαδή δίπλα ακριβώς από “του Ζήσιμου”. Και, όπως μου έχουν μεταφέρει παλαιοί θαμώνες, τους παρακολούθησε και η Ρένα.

• Να το πω κι αλλιώς; Εδώ έγινε η γνωριμία κι εδώ άρχισε να αναπτύσσεται το ειδύλλιο! Στο μαγαζί του παππού μου…

• Το ’37 σημαίνει κάτι ακόμη: ότι η Βλαχοπούλου ίσως τελικά να μην ήταν τότε 16-17 ετών όπως αναφέρεται συχνά. Αλλά κοντά στα 20, καθώς τα τελευταία χρόνια, ως πιθανότερο έτος γέννησής της αναφέρεται το 1917 (αντί του ’20 ή του ’23, που ξέραμε παλαιότερα). Πάντως, η ίδια απέφευγε πάντα να μιλά γι’ αυτό, διαιωνίζοντας το γρίφο (γελάει).

• Ο χώρος της εμφάνισής της ήταν προς την πλευρά του γκαζόν, απέναντι, δηλαδή, απ’ την κοντράδα του Λιστόν. Άδειος τότε, όπου, κατά διήγηση του παππού μου, είχε τοποθετήσει εκτάκτως 1.500 καθίσματα (και στην άκρη, το μικρό πάλκο) – ήταν μεγάλη η ανταπόκριση του κόσμου, κάποιοι, μάλιστα, ήρθαν φέρνοντας και τα δικά τους «μπαγκούλια», απ’ το σπίτι, χώρια τη «μαρίδα» τριγύρω. Ας συνυπολογίσουμε, δε, πως το γεγονός ότι μια νέα κοπέλα θα εμφανιζόταν δημόσια να τραγουδήσει, αποτελούσε, τότε, είδηση από μόνο του.

• Το πρόγραμμα, όπως γνωρίζω, το άνοιξε η ορχήστρα. Και μετά από λίγο, ανέβηκε η Ρένα, φορώντας ένα λευκό φόρεμα, έκανε, όπως συνηθιζόταν, μια μικρή υπόκλιση και άρχισε – με λίγο, λογικό τρακ στην αρχή. Πρώτα, με κάποια  πιο νοσταλγικά τραγούδια και μετά τα πιο μπριόζα – «εσύ, εσύ, αχ, αγάπη μου, εσύ» και άλλες ελαφρο – επιτυχίες της εποχής, ίσως και κάποια ευρωπαϊκά.

• Μεταξύ των θεατών, ήταν, έχω διαβάσει, και ο Κεφαλονίτης, μετέπειτα καταξιωμένος δημοσιογράφος και συγγραφέας, Ντένης Κονταρίνης (ο οποίος μεγάλωσε στην Κέρκυρα), αλλά και ο… πεντάχρονος, τότε, Γιώργος Κατσαρός – συμμαθητής με την αδελφή της μητέρας μου, την Αφρούλα. Ο οποίος έχει διηγηθεί ότι τον είχε πάρει η μάνα του απ’ το χέρι να δουν τη Ρένα και λόγω του κόσμου, κάποια στιγμή τον έχασε και τρόμαξε!

• Αυτό στο οποίο συμφωνούν όλες οι γνωστές μου αφηγήσεις, είναι στο αποτέλεσμα εκείνων των εμφανίσεων: θριαμβευτικό, με φωνές και με χειροκροτήματα, επαινετικά σχόλια για τη φωνή της, με το πλήθος, από ένα σημείο κι έπειτα, να τραγουδάει μαζί με τη Βλαχοπούλου – το… talk of the town των ημερών.

• Δυστυχώς, στο αρχείο της οικογένειάς μας, δεν βρέθηκε φωτογραφικό υλικό από εκείνες τις εμφανίσεις. Εδώ, απαθανατίστηκε μόνο, πολύ αργότερα, στο πλαίσιο κάποιων σκηνών απ’ την «Κόμισσα της Κέρκυρας». Φθασμένη, πλέον, καλλιτέχνης.

• Αν, όταν βρισκόταν Κέρκυρα, ερχόταν στο μαγαζί; Κάποιες φορές ναι, την είχαμε δει. Αν και, όπως μου ‘λεγε ο παππούς μου, θα ήθελε να τη βλέπει πιο συχνά. Ας πούμε, ένα μικρό παράπονο. Mα, ως εκεί. Η χαρά για όσα εντέλει πέτυχε η Ρένα ήταν πάντοτε μεγάλη…

© Στη βασική φωτό, η νεαρή Ρηνούλα τραγουδάει σε παρέα Κερκυραίων (από το βιβλίο του Μ. Δελαπόρτα, «Βίβα Ρένα», εκδ. Άγκυρα, 2002).