Πέντε χρόνια χωρίς την Άρια (και μια τιμητική έκθεση στη Ζάκυνθο)

Λίγα λόγια για τη σπουδαία Κερκυραία χαράκτρια, Άρια Κομιανού, με αφορμή το, σαν σήμερα (3/8), «τελευταίο αντίο» της στο κοιμητήριο του Σταυρού.

Επιμέλεια: Ηλίας Αλεξόπουλος

ΑΝΗΚΕ σε μια (60s κ.ε.) γενιά χαρακτών, μαθήτρια του Γραμματόπουλου και του Σαραφιανού, που ψάχτηκε για νέους δρόμους. Πέρα από τη (τεχνικώς άρτια, αλλά) σκέτη, ρεαλιστική «καταγραφή».

ΤΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ, είχε ‘δώ το χαρακτήρα αφορμής. Δεν εξαντλούνταν, το έργο, στη στεγνή του απεικόνιση. Γινόταν μεν η βάση του, αλλά το ζητούμενο της καλλιτεχνικής διαδικασίας, κοίταζε στο «πέρα απ’ αυτό». Μια κρυμμένη «λέξη», μια τρίτη διάσταση, ποιητική, κάποιο βαθύτερο νόημα. Την «εμψύχωση» της εικόνας, στο χώρο και το χρόνο˙ «η χαρακτική», συνήθιζε να λέει, «δεν είναι εικονογράφηση. Πρέπει να υπάρχει κίνηση στη φόρμα.»

ΤΡΟΠΟΣ της, ο τρόπος της Άριας Κομιανού, ένα φλερτάκι με τον σουρεαλισμό. Η αποφυγή της «φλυαρίας»  και η διαχείριση, η εμβάθυνση στη δύναμη τριών κύριων χρωμάτων: του μαύρου, του λευκού, του βαθυκόκκινου. Σκοπός; Να εκφράσει την αλήθεια της. Και, ιδανικά, να την καταστήσει κτήμα λαϊκό: «Είναι μεγάλη τιμή να μπορεί ο άλλος να δει και να καταλάβει τον κόσμο μου. Ο μεγάλος πόνος είναι να περάσει κάποιος αδιάφορος από μπροστά του. Για μένα, και θυμό να προκαλέσει το έργο, κάτι έχει πετύχει…»

ΚΙ ΑΝΑΓΚΗ ΤΗΣ, ο γλιτωμός απ’ ένα feeling μοναξιάς, που ένιωθε, ταίρι, από πάντα: «Ναι, το πιστεύω: o λόγος που ασχολήθηκα με την τέχνη είναι η μοναξιά. Από μικρή ένιωθα μια απέραντη μοναξιά. Καθόμουν στο μπαλκονάκι του σπιτιού, έβλεπα τα παιδιά να πετάνε από ‘δώ και από ‘κεί και αναρωτιόμουν γιατί δεν μπορώ να πετάξω. Ήμουν σαν φυλακισμένη. Μόνη. Παιδική μοναξιά είναι όλη η ιστορία μου…»

ΑΥΤΗ η μοναξιά, θα έλεγε αργότερα, υπήρξε και ο λόγος που έφτιαξε «το ίδρυμα. Γιατί δεν είχα πού ν’ αφήσω τα έργα μου». Ήταν το ίδρυμα Χαρακτικής Άριας Κομιανού. Προς μελέτη και προαγωγή της τέχνης της (εργαστήρι, βιβλιοθήκη, σεμινάρια, διδασκαλία), συνδυαστικά με τη φιλοξενία, διαφύλαξη κι ανάδειξη, εκθεσιακά, περίπου 2.000 έργων της πλούσιας παραγωγής της.

«ΕΔΡΑ» του, έκαμε το πατρικό της. Στο νησί. Στην Πολ. Κωνσταντά. Εκεί που γεννήθηκε (1938) και πέρασε τα παιδικά της χρόνια. Άνοιξε πύλες, Απρίλη του 2013. Δυο χρόνια πριν πεθάνει: 30 Ιουλίου του ‘15, έπειτα από μακρά νοσηλεία σε νοσοκομείο των Αθηνών. Και τ’ άφησε «ορφανό»…

• Σπούδασε, ακόμη, τυπογραφία / τέχνη του βιβλίου (Α.Σ.Κ.Τ.) και Θεωρητικές & Ιστορικές Σπουδές.

• Πραγματοποίησε 23 ατομικές εκθέσεις σε Ελλάδα κι εξωτερικό, συμμετέχοντας σε έξι Πανελλήνιες εκθέσεις (1963 -1987) και 130 διεθνείς διοργανώσεις (Λουγκάνο / 1966, Μπιενάλε Αλεξάνδρειας / 1971, Μπάντεν – Μπάντεν / 1983, Ταϊπέι – Ταϊβάν / 1987 & 1989, Σβέτσινγκεν, Ισπανία / 1994, Ρώμη / 1995 κ.λπ.), καθώς και σε σημαντικά αφιερώματα.

• Δίδαξε χαρακτική σε σχολεία και τεχνικές σχολές, ενώ ασχολήθηκε και με την εικονογράφηση βιβλίων. • Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της «Ένωσης Ελλήνων Χαρακτών» και μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών, του Ε.Ε.Τ.Ε., της σουηδικής ομάδας «Art Addiction» και της ιαπωνικής «Kiwa – Κyoto».

Μεγάλη αναδρομική στη Ζάκυνθο, έως τις 15 Αυγούστου

ΠΕΝΤΕ ΧΡΟΝΙΑ χωρίς την Άρια Κομιανού… Και μ’ αυτή την αφορμή, τούτο το καλοκαίρι, η Ζάκυνθος την τιμάει. Με μια μεγάλη αναδρομική έκθεση που «τρέχει» (απ’ τα μέσα Ιουνίου) έως τις 15 Αυγούστου απ’ το Μορφωτικό Κέντρο Λόγου «Αληθώς».

Η ΕΚΘΕΣΗ φιλοξενείται στην αίθουσα που προβλέπεται να στεγαστεί, εν καιρώ, η Βιβλιοθήκη της Ενορίας Μπανάτου. Περιλαμβάνει δε, 25 ξυλογραφίες (υπογεγραμμένες και αριθμημένες απ’ τη δημιουργό τους), με συνθέσεις, πορτραίτα, εικονογραφήσεις βιβλίων και exlibris, συνοδευόμενα από καταλόγους προηγούμενων εκθέσεών της, λευκώματα και επιστημονικά συγγράμματα για το έργο της, όπως κι εκδόσεις, στις οποίες συμμετείχε ως εικονογράφος. Ενώ ταυτόχρονα, σε διπλανή, ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα, προβάλλεται οπτικοακουστικό υλικό για την αείμνηστη καλλιτέχνιδα.

ΣΗΜΕΙΩΝΕΤΑΙ πως το ζακυνθινό ενδιαφέρον για την κερκυραϊκής καταγωγής χαράκτρια δεν είναι τυχαίο, καθώς, πέραν του γεγονότος ότι, ούτως ή άλλως, το έργο της «δραπέτευσε» πρώιμα από… σύνορα, αποκτώντας μια ιδιαίτερη «οικουμενικότητα», δημιουργίες της φιλοξενούνται στο Μουσείο Δ. Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων (κι αντίστοιχα, εδώ, στο Μουσείο Σολωμού), αλλά και στην Ξενοπούλειο Βιβλιοθήκη.

Στο «Ζάντε», εξάλλου, η Κομιανού είχε κι αρκετούς, εκλεκτούς φίλους. Όπως ο Δημήτρης Πλατανιάς. Εκπαιδευτικός, ο άνθρωπος που έφερε σε επαφή – γνωριμία την καλλιτέχνιδα με τους πνευματικούς κύκλους της Ζακύνθου, όταν, προ 25 ετών, διατηρούσε στο κέντρο του νησιού την Αίθουσα Τέχνης «Μαρία Πλατανιά» (εκεί πρωτοεκτέθηκαν, στη Ζάκυνθο, τα χαρακτικά της).

ΤΟ ΩΡΑΙΟ tip; Όπως μας πληροφορεί η τοπική ιστοσελίδα, nyxthimeron.com, ο κ. Πλατανιάς ήταν ο πρώτος επισκέπτης της εν εξελίξει αναδρομικής: «… αυτός που έπρεπε να είναι πρώτος…»