Η μετάφραση και η διερμηνεία στην εποχή του κορονοϊού: νέο τοπίο, νέα εποχή, νέες τάσεις

Με τη θεματική «Βρίσκοντας τις λέξεις για έναν κόσμο σε κρίση» (Finding the words for a world in crisis) εορτάζεται και φέτος η Παγκόσμια Ημέρα Μετάφρασης στις 30 Σεπτεμβρίου. Η σημασία της διττή, το μήνυμά της ισχυρό.

Λίγα λόγια για την Παγκόσμια Ημέρα Μετάφρασης

Μεταφραστές, διερμηνείς και ορολόγοι στο προσκήνιο

Η Παγκόσμια Ημέρα Μετάφρασης θεσπίστηκε το 1991 από τη Διεθνή Ομοσπονδία Μεταφραστών (FIT/IFT – International Federation of Translators / Fédération Internationale des Traducteurs) και αναγνωρίστηκε επίσημα από τα Ηνωμένα Έθνη το 2017.

Ως θεσμός, η Παγκόσμια Ημέρα Μετάφρασης δίνει στους επαγγελματίες μεταφραστές, διερμηνείς και ορολόγους, καθώς και στους επαγγελματικούς συλλόγους αυτών, παγκοσμίως, την ευκαιρία να επισημάνουν και να αναδείξουν τον ζωτικό, αλλά συχνά αφανή, ρόλο που έχουν οι επαγγελματίες αυτοί σε όλες τις πτυχές της καθημερινής ζωής, σε έναν κόσμο όπου η πολυγλωσσία είναι η νόρμα και η συνεργασία μεταξύ των λαών ύψιστης σημασίας.

Η μετάφραση είναι πανταχού παρούσα αλλά, συχνά, δύσκολα φαίνεται και, όταν γίνεται καλά, δύσκολα αναγνωρίζεται. Οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν τη μετάφραση μέσα από τα ξενόγλωσσα βιβλία που διαβάζουν στη δική τους γλώσσα και από τη μεταγλώττιση ή τον υποτιτλισμό ταινιών και τηλεοπτικών σειρών, όπου ο κύριος όγκος δουλειάς γίνεται στο παρασκήνιο. Ωστόσο, πολλοί μεταφραστές παράγουν μεταφράσεις που διαβάζονται από εκατομμύρια ανθρώπους, όπως είναι τα κείμενα πάνω σε συσκευασίες, το λογισμικό ή λειτουργικό σύστημα υπολογιστών ή οι εφαρμογές στα κινητά τηλέφωνα. Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και τα εγχειρίδια για συσκευές που όλοι χρησιμοποιούν, οι οδηγίες χρήσης φαρμάκων και ιατρικών συσκευών. Επιπλέον, η εκτίναξη του ψηφιακού περιεχομένου στα ύψη σημαίνει ότι ολοένα και περισσότερο υλικό στο Ίντερνετ μεταφράζεται σε διάφορες γλώσσες, καθώς προορίζεται για παγκόσμια κατανάλωση.

Οι διερμηνείς στις υψηλού κύρους πολιτικές συναντήσεις εμφανίζονται ενίοτε σαν διάττοντες αστέρες στην αντίληψη των πολιτών, στους τίτλους των εφημερίδων και στα άρθρα δημοσιογράφων, αλλά αποτελούν, πραγματικά, σταγόνα στον ωκεανό σε σχέση με τον συνολικό αριθμό επαγγελματιών που διευκολύνουν καθημερινά την επικοινωνία σε διάφορα περιβάλλοντα, από αίθουσες συσκέψεων έως νοσοκομεία και από αίθουσες δικαστηρίων έως γαμήλιες τελετές.

Οι ορολόγοι αποτελούν επίσης ένα σημαντικό κομμάτι της γλωσσικής κοινότητας, παρόλο που η δραστηριότητά τους σπάνια αναγνωρίζεται εκτός του κύκλου των γλωσσικών επαγγελματιών. Ωστόσο, η παγκόσμια καινοτομία θα ήταν φύσει αδύνατη χωρίς τη σκληρή και προσεκτική δουλειά των ορολόγων και των μεταφραστών ευρεσιτεχνιών, οι οποίοι διασφαλίζουν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας σε όλον τον πλανήτη.

Το μήνυμα της ΠΗΜ 2020

Το μήνυμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Μετάφρασης έχει μεγάλη και διττή σημασία. Δεδομένων των συνθηκών που προέκυψαν από την πανδημία του κορονοϊού, το επάγγελμα του μεταφραστή/ διερμηνέα/ ορολόγου διέρχεται σημαντική κρίση (κάτι που ασφαλώς παρατηρείται και σε αρκετούς άλλους επαγγελματικούς κλάδους που επλήγησαν από την έξαρση αυτή του κορονοϊού των τελευταίων μηνών). Ταυτόχρονα, ωστόσο, επισημαίνει την κρίσιμη συμβολή τους στη διάδοση του μηνύματος προστασίας της κοινωνίας από την εξάπλωση του ιού.

Το επάγγελμά μας πάντοτε δρούσε και εξακολουθεί να δρα στο παρασκήνιο, ιδιαίτερα κατά την περίοδο αυτή, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι οι αναγκαίες πληροφορίες σχετικά με τον κορονοϊό μεταδίδονται σωστά, κατανοητά, ανεμπόδιστα και εγκαίρως σε όλους, ανεξαρτήτως μητρικής γλώσσας, υπερβαίνοντας τα οποιαδήποτε γλωσσικά εμπόδια προκύπτουν τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε τοπικό επίπεδο. Οι μεταφραστές, οι ορολόγοι και οι διερμηνείς παίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτήν την αποστολή, καθώς λειτουργούν ως «μεσάζοντες» για την επίτευξη μιας επικοινωνίας χωρίς σύνορα.

Οι φετινές εκδηλώσεις και δράσεις για την Παγκόσμια Ημέρα Μετάφρασης θα δώσουν κανονικά το παρών, αυτή τη χρονιά, ωστόσο, μέσα από το διαδίκτυο και εξ αποστάσεως, αποσκοπώντας στο να τονίσουν για ακόμη μια φορά αυτόν τον ρόλο που παίζουν η μετάφραση, η διερμηνεία και η ορολογία, ειδικότερα σε μια τόσο κρίσιμη περίοδο, και ασφαλώς στον περιορισμό εξάπλωσης του κορονοϊού.

Η Πανελλήνια Ένωση Επαγγελματιών Μεταφραστών Πτυχιούχων του Ιονίου Πανεπιστημίου (ΠΕΕΜΠΙΠ) χαιρετίζει τους συναδέλφους σε όλον τον πλανήτη που καθημερινά καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια να ανταποκριθούν στον ρόλο τους με ήθος, επιμονή, υπομονή και επαγγελματισμό, και στέλνει σε όλους ευχές για την Παγκόσμια Ημέρα Μετάφρασης για ένα δημιουργικό και παραγωγικό έτος πρωτίστως με υγεία και, φυσικά, με κάθε επιτυχία.