GReco Islands: Σύγχρονη και βιώσιμη ανάπτυξη για τα μικρά νησιά

Χαιρετισμό στην ημερίδα της Γενικής Γραμματείας ΕΣΠΑ 2021-2027 για την πρωτοβουλία GReco Islands, που οργανώθηκε τη Δευτέρα 30 Σεπτεμβρίου στην Ιόνιο Ακαδημία, απηύθυνε ο Δήμαρχος Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων Στέφανος Πουλημένος.

Στην ημερίδα, που αναφέρεται στα ελληνικά νησιά με πληθυσμό από 100–3.000 κατοίκους, παρέστησαν επίσης και απηύθυναν χαιρετισμό ο Υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Στέφανος Γκίκας, η Γ.Γ. ΕΣΠΑ Βασιλική Παντελοπούλου, ο Περιφερειάρχης Ιωάννης Τρεπεκλής και ο Carsten Rasmsussen εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Ολόκληρο το κείμενο του χαιρετισμού του Δημάρχου, έχει ως εξής: 

«Καλωσορίζω την εκπροσώπηση της Ελλάδας των μικρών νησιών, στην Πόλη της Κέρκυρας. Σας καλωσορίζω στο ιστορικό αυτό κτήριο, το κτήριο της Ιονίου Ακαδημίας, του πρώτου πανεπιστημιακού ιδρύματος στον ελλαδικό χώρο, που ιδρύθηκε το 1824, πριν ακριβώς 200 χρόνια!

Χαιρετίζω την πρωτοβουλία της Γενικής Γραμματείας ΕΣΠΑ να συγκαλέσει εδώ αυτήν την τόσο σημαντική ημερίδα για την συχνά ξεχασμένη άλλη Ελλάδα, την Ελλάδα της μικρονησιωτικότητας. Και θέλω να πιστεύω ότι η σύνοδος τούτη θ’ αποτελέσει έναν σημαντικό σταθμό για να βρεθούν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της χώρας μας οι μικροί παράδεισοι που εκπροσωπείτε.

Η κλιματική κρίση που γίνεται καθημερινά, ολοένα και πιο αισθητή γύρω μας, επηρεάζει τα μέγιστα και τη ζωή στα μικρά νησιά. Η πρωτοβουλία GReco Islands έρχεται, έστω και με καθυστέρηση, να συνδράμει το σκοπό του μετασχηματισμού των ελληνικών νησιών σε κέντρα καινοτομίας και προτύπων πράσινης οικονομίας, ενεργειακής αυτάρκειας, ψηφιακής καινοτομίας και οικολογικής κινητικότητας.

Ο Δήμος που έχω την τιμή να εκπροσωπώ, περιλαμβάνει στην επικράτειά του, όπως ξέρετε, 3 μικρά καταπράσινα και πανέμορφα νησιά στα ΒΔ της Κέρκυρας.

Τα Διαπόντια Nησιά, Οθωνοί, Ερείκουσα και Μαθράκι, στο ΒΔ άκρο της Ελλάδας. Τα νησιά χάρη στα οποία επεκτείνεται στην ευρύτερη περιοχή του βορείου Ιονίου, η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της χώρας μας. Συνεπώς, βλέπουμε με ιδιαίτερη χαρά, κάθε πρωτοβουλία για την αξιοποίηση χρηματοδοτικών και άλλων εργαλείων, που θα κατατείνει στην θωράκισή τους, απέναντι σε ό,τι τα απειλεί.
Επίσης, προσβλέπουμε στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, αλλά και στην ελκυστικότητα των νησιών ως προορισμών μιας βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης.

Ήδη, από την προηγούμενη περίοδο, ο Δήμος μας συμμετείχε στο πρόγραμμα NESOI (New Energy Solutions Optimized for Islands–Νέες Ενεργειακές Λύσεις Βελτιστοποιημένες για Νησιά), μέσω του οποίου λάβαμε τεχνική βοήθεια για την υλοποίηση έργων, στα Διαπόντια Νησιά. Επίσης, στο σχεδιασμό της τρέχουσας περιόδου συμμετέχουμε στο πρόγραμμα CE4EUI (Clean Energy for EU Islands-Καθαρή Ενέργεια για τα νησιά της Ε.Ε.). Επιδίωξή μας ν’ αξιοποιήσουμε κάθε δυνατή πηγή βοήθειας για το σχεδιασμό και υλοποίηση έργων καθαρής ενεργειακής μετάβασης στα Διαπόντια Νησιά.

Παράλληλα, με την έναρξη της ανάληψης των καθηκόντων μας, σε συνεργασία με εταίρους από την Ελλάδα και την Ιταλία, ο Δήμος μας συμμετέχει στην υπό αξιολόγηση πρόταση στο πλαίσιο του Interreg Ελλάδα-Ιταλία 2021-2027, στο έργο ECOTOWN «Εισαγωγή καινοτόμων διαδικασιών συλλογής απορριμμάτων για την προώθηση της κυκλικής οικονομίας στην περιοχή του προγράμματος». Στον πυρήνα της πρωτοβουλίας αυτής βρίσκεται η εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας στις μικρές κοινότητες των Διαποντίων Νήσων, στο Μαθράκι, στην Ερείκουσα και τους Οθωνούς.

Κλείνοντας, δηλώνουμε από αυτό το βήμα ότι ο Δήμος Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων, στέκεται σύμμαχος στην προσπάθεια αλλαγής του αναπτυξιακού μοντέλου των νησιών. Αλλαγή προς μια βιώσιμη–πράσινη–ανάπτυξη, με ορθολογική διαχείριση των πόρων. Αλλαγή με προστασία του περιβάλλοντος, ενίσχυση της πράσινης επιχειρηματικότητας και του ψηφιακού μετασχηματισμού.
Προτεραιότητά μας, η σταδιακή ενεργειακή μετάβαση προς την κλιματική ουδετερότητα. Μετάβαση, με βασικό κριτήριο τη φέρουσα ικανότητα των νησιών μας και την ποιότητα ζωής των κατοίκων.

Ο Δήμος μας χαιρετίζει την πρωτοβουλία της Γενικής Γραμματείας ΕΣΠΑ που ξεκινά με τη σημερινή ημερίδα και ανυπομονούμε να δούμε εξελισσόμενες τις διαδικασίες που θ’ ακολουθήσουν, υποστηρίζοντας και συμβάλλοντας όπου χρειαστεί.

Για το σκοπό αυτό, οι Αντιδήμαρχοι των Διαπόντιων Νησιών και οι πρόεδροι των 3 Κοινοτήτων ενημερώθηκαν για τη σημερινή συνάντηση και βρίσκονται εδώ μαζί μας.

Εύχομαι, πέρα από την επιτυχία της ημερίδας και την έναρξη της εφαρμογής του σχεδιασμού, καλή και ευχάριστη διαμονή στο Nησί μας».

Χαιρετισμός Περιφερειάρχη Ιονίων Νήσων Γιάννη Τρεπεκλή

Χαιρετισμό στην ημερίδα απηύθυνε και ο Περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων, Γιάννης Τρεπεκλής.

Το πλήρες κείμενο της ομιλίας του Περιφερειάρχη Ιονίων Νήσων, Γιάννη Τρεπεκλή, έχει ως εξής:

«Κυρίες και κύριοι,

Φίλες και φίλοι

Αγαπητοί προσκεκλημένοι,

Σας καλωσορίζουμε στην Κέρκυρα και στο ιστορικό κτίριο της Ιονίου Ακαδημίας για την εκδήλωση στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «GReco Ιslands Βιώσιμη ανάπτυξη και σύγχρονη προοπτική για τα νησιά του μέλλοντος».

Η απόφαση για την υλοποίηση της στρατηγικής πρωτοβουλίας «GReco Islands» του ΕΣΠΑ 2021-2027, συμπυκνώνει το όραμα για τα ελληνικά νησιά του αύριο, ως σύμβολο βιώσιμης ανάπτυξης, που αντιμετωπίζει με ολοκληρωμένο τρόπο τις κύριες προκλήσεις του νησιωτικού χώρου. Οι στρατηγικοί στόχοι καλύπτουν τομείς, που θεωρούνται κρίσιμοι για τη βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα των νησιών και η επίτευξή τους από μια νησιωτική οντότητα θα επιβραβεύεται με την απόδοση του σήματος «GReco Island».

Έτσι, επιδιώκουμε τη διαμόρφωση μιας νέας ταυτότητας στα νησιά, η οποία θα είναι σε θέση να ενισχύσειτα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματά τους και να δημιουργήσει μια ευρύτερη αναπτυξιακή δυναμική.

Η πρωτοβουλία θα υλοποιηθεί στα μικρά νησιά των κατεξοχήν νησιωτικών Περιφερειών Βορείου Αιγαίου, Νοτίου Αιγαίου και Ιονίων Νήσων με μόνιμο πληθυσμό από 100 έως 3.500 κατοίκους (περιλαμβανόμενων και κάποιων μικρότερων που αποτελούν ενιαίο χώρο–σύμπλεγμα).

Η χρηματοδότηση των παρεμβάσεων της πρωτοβουλίας GReco Islands προβλέπεται να προέλθει κατ’αρχάς από 2 τομεακά εθνικά Προγράμματα: α) «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή» (ΠΕΚΑ) με προϋπολογισμό 100 εκατ. ευρώ και β) «Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση» με προϋπολογισμό περίπου 55 εκατ. ευρώ.

Περαιτέρω, αναμένεται και η συμβολή των Προγραμμάτων των 3 Περιφερειών Βορείου Αιγαίου, Νοτίου Αιγαίου και Ιονίων Νήσων με δράσεις που θα συμπεριληφθούν στην πρωτοβουλία.

H πρωτοβουλία «GReco Ιslands» έχει διαμορφωθεί σε Εθνική Στρατηγική αφού η χώρα μας, στο πλαίσιο του Κλιματικού Νόμου (Νόμος 4936/2022), περιέλαβε ένα συνεκτικό πλέγμα διατάξεων για την πραγματοποίηση της ολοκληρωμένης μετάβασης των ελληνικών νησιών προς την κλιματική ουδετερότητα και τον μετασχηματισμό του ενεργειακού τους συστήματος.

Στον κλιματικό νόμο, περιγράφεται ότι η πρωτοβουλία προσβλέπει στην αξιοποίηση της συσσωρευμένης διεθνούς εμπειρίας, ώστε, ακολουθώντας βέλτιστες πρακτικές, να προτάξει ένα ολιστικό σχέδιο για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν τα ελληνικά νησιά και τη δημιουργία ενός ενάρετου κύκλου αειφόρου ανάπτυξης στον ελληνικό νησιωτικό χώρο.

Η πρωτοβουλία επικεντρώνεται στην ολοκληρωμένη μετάβαση των νησιών της χώρας προς την κλιματική ουδετερότητα με παράλληλη τόνωση των τοπικών οικονομιών, με προτεραιότητα σε αυτά με το μικρότερο πληθυσμό, τα πιο απομακρυσμένα ή/και χωρίς ηλεκτρική διασύνδεση με το ηπειρωτικό σύστημα. Έτσι η οικονομική τους ανάπτυξη επιχειρείται να διασυνδεθεί άμεσα με την αξιοποίηση της πράσινης ενέργειας διασφαλίζοντας έτσι την ενεργειακή τους αυτάρκεια, με την αειφορική διαχείριση των περιβαλλοντικών πόρων, την κυκλική οικονομία, κ.ο.κ.. Οι βασικοί τομείς παρέμβασης θα περιλαμβάνουν την ενέργεια, την κυκλική οικονομία, το περιβάλλον, το ψηφιακό μετασχηματισμό των νησιών, τη συνδεσιμότητα καθώς και τον τουρισμό.

Στην πρώτη ομάδα των 39 δυνητικά επιλέξιμων νησιών της πρωτοβουλίας, περιλαμβάνεται το σύνολο των μικρών νησιών της Περιφέρειας Ιόνιων Νησιών και συγκεκριμένα τα Διαπόντια Νησιά (Οθωνοί, Ερείκουσα, Μαθράκι) που είναι το βορειοδυτικότερο άκρο της χώρας μας, ο Δήμος Παξών (Παξοί, Αντίπαξοι), ο Δήμος Μεγανησίου (Μεγανήσι), το σύμπλεγμα Κάλαμος και Καστός και ο Δήμος Ιθάκης (Ιθάκη).

Από την πρώτη στιγμή ανάληψης των καθηκόντων μας, ως νέα Περιφερειακή Αρχή, η ενίσχυση των μικρών νησιών ήταν σε απόλυτη προτεραιότητα για εμάς και μέσα από τα χρηματοδοτικά εργαλεία που έχουμε στη διάθεση μας, όπως το Περιφερειακό Πρόγραμμα ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ 2021-2027 (μέσα από την Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση Παράκτιου Χώρου) ή το Περιφερειακό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (Εθνικό Σκέλος ΠΔΕ) θα προσπαθήσουμε να ενισχύσουμε δράσεις και έργα σε όλα τα μικρά νησιά, με βασικό γνώμονα τη βιώσιμη ανάπτυξη των νησιών και την ορθολογική διαχείριση των φυσικών τους πόρων.

Στην Περιφέρεια Ιόνιων Νησιών και στο εγκεκριμένο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ 2021-2027 προβλέπεται η στήριξη θεματικού τύπου ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΧΩΡΙΚΗΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ για το βιώσιμο τουρισμό, με χωρική εστίαση στην παράκτια ζώνη συμπεριλαμβανομένων των Μικρών Νησιών, με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη μέσω της αξιοποίησης τοπικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων. Με την χωρική αυτή Στρατηγική, για την οποία έχει ξεκινήσει η διαμόρφωση της, ενισχύονται δράσεις βιώσιμου τουρισμού, δράσεις προστασίας, ανάδειξης & αξιοποίησης πολιτιστικών & τουριστικών πόρων, δράσεις προστασίας/αξιοποίησης της φυσικής κληρονομιάς καθώς και ιδιαίτερες /πρόσθετες δράσεις για τα Μικρά Νησιά για την συμμετοχή τους στην πρωτοβουλία «Greco Ιslands».

Στο πλαίσιο αυτό σας καλωσορίζουμε στην Κέρκυρα και δεσμευόμαστε ότι η Περιφέρεια Ιόνιων Νησιών και εγώ προσωπικά ως Περιφερειάρχης Ιόνιων Νησιών, θα είμαστε αρωγοί και θα συμβάλλουμε με το σύνολο των δυνάμεων μας για την επιτυχή έκβαση της πρωτοβουλίας και την ευόδωση της εθνικής προσπάθειας».