Από το γεφύρι της Πάνω Βρύσης στους νερόμυλους & τα σπίτια των μυλωνάδων στην Κληματιά

Γράφει η Σπυριδούλα Κόκκαλη (Αντιδήμαρχος Κυκλικής Οικονομίας, Περιβάλλοντος και Δημοσίων Σχέσεων Δήμου Βόρειας Κέρκυρας)

«Από το Γεφύρι της Πάνω Βρύσης στους Νερόμυλους και τα Σπίτια των Μυλωνάδων» – Μια πολιτιστική και περιβαλλοντική διαδρομή στην Κληματιά

Το Σάββατο 16 Αυγούστου, η Αντιδήμαρχος Κυκλικής Οικονομίας, Περιβάλλοντος και Δημοσίων Σχέσεων του Δήμου Βόρειας Κέρκυρας Σπυριδούλα Κόκκαλη, επισκέφθηκε την Κληματιά μαζί με τον Πρόεδρο της Κοινότητας Ιωάννη Τρούσα και τα μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου Κληματιάς Σπυρίδωνα Λάμπουρα και Δημήτρη Τρούσα.

Η συνοδεία διέσχισε το μονοπάτι των Λαγκάδων, πέρασε κάτω από το γραφικό γεφύρι της Πάνω Βρύσης και κατέληξε στους παλιούς νερόμυλους και τα σπίτια των μυλωνάδων, που στέκουν σήμερα σιωπηλοί μάρτυρες μιας άλλης εποχής.

Η ιστορία των νερόμυλων της Κληματιάς

Η Κληματιά υπήρξε κέντρο αγροτικής δραστηριότητας για αιώνες. Στην περιοχή λειτούργησαν τουλάχιστον 5 νερόμυλοι, λιθόκτιστες κατασκευές που αξιοποιούσαν τη δύναμη του νερού για την άλεση δημητριακών.

Οι πρώτες αναφορές σε νερόμυλους στην Κέρκυρα εντοπίζονται ήδη από τον 14ο αιώνα, ενώ κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας (16ος–18ος αι.) ο αριθμός τους πολλαπλασιάστηκε, εξυπηρετώντας τις αυξανόμενες ανάγκες των κοινοτήτων. Τον 18ο και 19ο αιώνα οι νερόμυλοι γνώρισαν τη μεγαλύτερη ακμή τους, αποτελώντας σημείο αναφοράς για την καθημερινή ζωή των κατοίκων.

Γύρω από τους μύλους δημιουργήθηκαν μικροί οικισμοί με λιθόκτιστα σπίτια, όπου ζούσαν οι μυλωνάδες και οι οικογένειές τους. Τα σπίτια αυτά, που σώζονται σήμερα σε ερειπιώδη μορφή, αποτυπώνουν την αγροτική ζωή της παλιάς Κέρκυρας.

Με την έλευση της βιομηχανικής άλεσης και τις κοινωνικές αλλαγές του 20ού αιώνα, οι νερόμυλοι σταδιακά εγκαταλείφθηκαν. Στην Κέρκυρα, ο τελευταίος νερόμυλος που λειτούργησε ήταν στις Νυμφές, κλείνοντας οριστικά το 1974.

Ένα μονοπάτι μνήμης και φύσης

Η διαδρομή «Από το Γεφύρι της Πάνω Βρύσης στους Νερόμυλους και τα Σπίτια των Μυλωνάδων» συνδυάζει μοναδικά το φυσικό τοπίο με την ιστορία. Το μονοπάτι των Λαγκάδων, με τους ελαιώνες και τη δασική βλάστηση, οδηγεί σε μνημεία που αποτελούν πολύτιμη κληρονομιά του τόπου.

Η συγκεκριμένη επίσκεψη έρχεται να προστεθεί στη συνεχή πορεία ανάδειξης των φυσικών και πολιτιστικών θησαυρών της Βόρειας Κέρκυρας, όπως φάνηκε και λίγες ημέρες πριν με την παρουσία μας στο εντυπωσιακό Σπήλαιο «Ανθρωπογράβα», ένα ακόμη μνημείο της φύσης που συνδέει τον άνθρωπο με την ιστορία και τον θρύλο.

Ο Δήμος Βόρειας Κέρκυρας, σε συνεργασία με την Κοινότητα και τον Πολιτιστικό Σύλλογο, προγραμματίζει παρεμβάσεις ανάδειξης της περιοχής με σεβασμό στο περιβάλλον και με γνώμονα την προστασία της τοπικής ιστορικής ταυτότητας.

Η Κληματιά δεν είναι απλώς ένα χωριό…είναι μια ζωντανή ανάσα από το παρελθόν.

Είναι το τραγούδι του νερού που κύλησε στις μυλόπετρες, οι ψίθυροι των μυλωνάδων που αντηχούν ακόμη στις πέτρες, το γεφύρι που ένωσε γενιές και μονοπάτια.

Εδώ, κάθε βήμα γίνεται προσκύνημα μνήμης∙ μια γέφυρα που μας συνδέει με τις ρίζες μας, με την ιστορία και την ψυχή της Βόρειας Κέρκυρας.

Ενδεικτικές Αναφορές – Βιβλιογραφία

Σπυριδάκης, Ι. (1982). Οι νερόμυλοι της Κέρκυρας. Κέρκυρα: Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Κέρκυρας.

Στυλιανός, Δ. (2005). Παραδοσιακοί Μύλοι και Μυλωνάδες της Κέρκυρας. Αθήνα: Εκδόσεις Ερμής.

Καββαδίας, Ν. (1997). «Οι νερόμυλοι στην Ενετοκρατούμενη Κέρκυρα», Δελτίο Ιονίου Ιστορικής Εταιρείας, τ. 14.

Σκουτερόπουλος, Α. (2011). Παραδοσιακές Υδροκίνητες Εγκαταστάσεις στην Ελλάδα. Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο.

Τοπικές προφορικές μαρτυρίες και αναφορές Πολιτιστικών Συλλόγων Κέρκυρας (π.χ. Κληματιάς, Νυμφών).

Δήμος Βόρειας Κέρκυρας – επίσημοι ιστότοποι και πολιτιστικά δελτία.