Ο Ιωάννης Τριβυζάς περιγράφει πως βρέθηκε η παρτιτούρα της όπερας “Flora Mirabilis”

Γράφει ο Ιωάννης Τριβυζάς (Πρόεδρος ΔΣ της Φιλαρμονικής Εταιρίας Μάντζαρος)

Η Συμβολή της «Μάντζαρος» στο ανέβασμα της Flora Mirabilis από την Εθνική Λυρική Σκηνή

Το Σάββατο 27 Σεπτεμβρίου, στην αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος» της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ανέβηκε (σε μορφή concertante) η θαυμάσια όπερα «Flora Mirabilis» του μεγάλου Κερκυραίου Μουσουργού Σπύρου Σαμάρα, συνθέτη, μεταξύ άλλων, του Ολυμπιακού Ύμνου.

Η δυνατότητα παρουσίασης του σημαντικού αυτού έργου στην αυθεντική του μορφή, έστω και υπό την μορφή concertante κατέστη δυνατή από ένα αναπάντεχο γεγονός, την εύρεση της αυθεντικής παρτιτούρας του έργου στο αρχείο της Φιλαρμονικής Εταιρίας ‘Μάντζαρος” και στη συνέχεια την πρωτοβουλία της ΦΕΜ που έχει να κάνει με τη διαφύλαξη της εθνικής μας κληρονομιάς, όπως είναι οι Μεγάλοι Επτανήσιοι Συνθέτες μας και τα έργα τους, που αποτελούν παρακαταθήκη του έθνους μας και ολόκληρου του Ελληνικού Λαού.

Ως πρόεδρος και τότε της ΦΕΜ και άμεσα εμπλεκόμενος σε όλη την προεργασία και τη διαδικασία της εκχώρησης στην Εθνική Λυρική Σκηνή (ΕΛΣ) του δικαιώματος της τελειοποίησης, ψηφιοποίησης και παρουσίασης του έργου Flora Mirabilis του Σπυρίδωνος Σαμάρα, θεωρώ υποχρέωση να ενημερώσω τους συμπολίτες μας για το ιστορικό της παρουσίασης του έργου από την ΕΛΣ το Σάββατο 27 Σεπτεμβρίου 2025.

Κατά την τακτοποίηση του αρχείου της ΦΕΜ, η οποία έγινε μετά την αποπεράτωση της ανακαινισης του κτιρίου της, ευρέθη ένα μεγάλο μέρος της πρωτότυπης παρτιτούρας της περίφημης όπερας Flora Mirabilis του κορυφαίου μελοδραματικού συνθέτη της επτανησιακής σχολής Κερκυραίου Σπυρίδωνος Φιλίσκου Σαμάρα.

Διαπιστώσαμε ότι η παρτιτούρα αυτή είναι η μοναδική πρωτότυπη παρτιτούρα της όπερας που υπάρχει, πλην όμως έλειπαν κομμάτια και απαιτείτο εξειδικευμένη συμπλήρωση των μερών των οργάνων που έλειπαν και στη συνέχεια η ψηφιοποίηση της. Απευθυνθήκαμε στην Εθνική Λυρική Σκηνή και μετά από μακροχρόνια και ενδελεχή διαπραγμάτευση συμφωνήσαμε η Φιλαρμονική να εκχωρήσει το δικαίωμα για αποκατάσταση, συμπλήρωση και ψηφιοποίηση των µερών του έργου, τα οποία έχει στην κατοχή της, με διάφορες προϋποθέσεις μεταξύ των οποίων, ότι η διαδικασία φωτογράφησης θα γίνει στο κτίριο της ΦΕΜ χωρίς το πρωτότυπο να απομακρυνθεί από αυτό και διάφορες άλλες προϋποθέσεις οι οποίες εξασφάλιζαν πλήρως την ιδιοκτησία του αρχείου από τη ΦΕΜ και παρείχαν ορισμένα προνόμια, ως προς την «εκμετάλλευση» του συμπληρωμένου και ψηφιοποιημένου έργου.

Στις 20 Απριλίου 2016 υπεγράφη σχετική σύμβαση μεταξύ της ΕΛΣ εκπροσωπούμενης από τον τότε καλλιτεχνικό διευθυντή Μύρωνα Μιχαηλίδη και τον πρόεδρο της ΦΕΜ Ιωάννη Τριβιζά, στην οποία σύμβαση αναφέρονται με κάθε λεπτομέρεια τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις κάθε φορέα.

Κατόπιν αυτού ήλθε απεσταλμένος από την ΕΛΣ ειδικός, ο οποίος παρουσία μας, φωτογράφησε το υλικό κι επακολούθησαν, εκ μέρους της ΕΛΣ όλες οι δέουσες διαδικασίες προκειμένου η παρτιτούρα να συμπληρωθεί και να ψηφιοποιηθεί. Διαδικασίες χρονοβόρες και αρκετά δαπανηρές.

Μετά την τελειοποίηση και ψηφιοποίηση του έργου η ΕΛΣ το ανέβασε το Σάββατο 27 Σεπτεμβρίου 2025, υπό μορφή concertante και το απόλαυσε πλήθος Κόσμου. Η ΕΛΣ σε σχετική με το ανέβασμα του έργου ανακοίνωση της αναφέρει: “Η αρχική Παρτιτούρα μαζί με μεγάλο μέρος του αρχείου του ιταλικού εκδοτικού οίκου Casa Musicale Sonzogno, το 1943, κατά τον βομβαρδισμό του Μιλάνου από τις συμμαχικές δυνάμεις. Διασώθηκε μόνο η έκδοση της αναγωγής για φωνές και πιάνο, που είχε κυκλοφορήσει σε πολλά αντίτυπα και ήταν ευρέως διαδεδομένη σε βιβλιοθήκες και ιδιωτικές συλλογές. Σε αυτή την έκδοση βασίστηκε η αναβίωση του έργου από την Εθνική Λυρική Σκηνή τον Απρίλιο του 1979, με επανενορχήστρωση του έργου από τον θρυλικό αρχιμουσικό Οδυσσέα Δημητριάδη, ο οποίος είχε αναλάβει και τη μουσική διεύθυνση των παραστάσεων. Ωστόσο πριν από μία περίπου δεκαετία, σημαντικό μέρος του πρωτότυπου μουσικού υλικού της ορχήστρας ανακαλύφθηκε στο μουσικό αρχείο της Φιλαρμονικής Εταιρίας «Μάντζαρος» στην Κέρκυρα και το 2016 δόθηκε αντίγραφο του κατ’ αποκλειστικότητα στην Εθνική Λυρική Σκηνή. Το νέο αυτό υλικό, σε συνδυασμό με την ανέκαθεν σωζόμενη αυθεντική ενορχήστρωση 2 χορευτικών αποσπασμάτων που φυλάσσονται στη Μουσική Βιβλιοθήκη της ΕΛΣ, το επεξεργάστηκε ο μουσικολόγος και κλαρινετίστας, αναπληρωτής καθηγητής στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο Γιάννης Σαμπροβαλάκης (Κέντρο Ελληνικής Μουσικής), ο οποίος ανέλαβε τη συμπλήρωση και αποκατάσταση της πρωτότυπης ενορχήστρωσης του έργου, καθώς και την εκδοτική του επιμέλεια”.

Η Φιλαρμονική “Μάντζαρος” θα ανεβάσει το έργο σύμφωνα με την τελειοποιημένη και ψηφιοποιημένη πλέον αυθεντική παρτιτούρα υπό μορφή concertante προκειμένου και οι Κερκυραίοι να έχουμε την ευκαιρία και τη χαρά να ακούσουμε αυτή την μαγική σύνθεση του συμπατριώτη μας σπουδαίου μουσουργού Σπύρου Σαμάρα.

Ο Πρόεδρος της Φιλαρμονικής Εταιρίας Μάντζαρος

Ιωάννης Τριβιζάς