17/10/1797: Τα Επτάνησα περνούν σε Γαλλικά χέρια (Campo Formio)

Σαν σήμερα, στις 17 Οκτωβρίου 1797, υπογραφόταν στο μικρό ιταλικό χωριό Campo Formio, κοντά στο Ούντινε, η συνθήκη που έμελλε να αλλάξει ριζικά τον χάρτη της Ευρώπης αλλά και τη μοίρα των Επτανήσων. Η Συνθήκη του Campo Formio, ανάμεσα στη Γαλλία του Ναπολέοντα Βοναπάρτη και την Αυστρία, σήμανε και τυπικά το τέλος της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, ύστερα από 411 χρόνια εξουσίας.

Η Βενετία, άλλοτε ναυτική υπερδύναμη της Μεσογείου, βρισκόταν ήδη σε παρακμή. Ο Ναπολέων, μετά τη νικηφόρα εκστρατεία του στην Ιταλία, ουσιαστικά υπαγόρευσε τους όρους της ειρήνης. Σύμφωνα με τη Συνθήκη (ιδίως το άρθρο 5), η Βενετία παρέδιδε το μεγαλύτερο μέρος των εδαφών της:

• οι Αυστριακοί έπαιρναν τα εδάφη της στη Βόρεια Ιταλία,
• ενώ τα Επτάνησα και οι βενετσιάνικες κτήσεις στην ηπειρωτική Ελλάδα περνούσαν στα Γαλλικά χέρια.

Έτσι, η περίφημη σημαία με τον φτερωτό λέοντα του Αγίου Μάρκου έπαψε να κυματίζει στα φρούρια της Κέρκυρας, της Ζακύνθου, της Κεφαλονιάς και των υπόλοιπων νησιών. Ένα κεφάλαιο 4 αιώνων ενετικής κυριαρχίας έκλεινε οριστικά.

 Η άφιξη των Γάλλων στα Επτάνησα

Η αλήθεια είναι ότι, όταν υπογραφόταν η Συνθήκη, οι Γάλλοι είχαν ήδη φτάσει στα νησιά. Από τον Ιούνιο του 1797, ο στρατηγός Gentili είχε αποβιβαστεί στην Κέρκυρα κι έγινε δεκτός με ενθουσιασμό. Οι Κερκυραίοι, κουρασμένοι από την αριστοκρατική τάξη των ευγενών και την κοινωνική ανισότητα που είχε επιβάλει η Ενετοκρατία, είδαν στους Γάλλους την ελπίδα για ελευθερία και ισότητα.

Στην Πλατεία της Σπιανάδας, οι κάτοικοι φύτεψαν το περίφημο «Δέντρο της Ελευθερίας», σύμβολο του νέου, φιλελεύθερου πνεύματος που έφερναν οι Γάλλοι της Επανάστασης. Την ίδια στιγμή, το Libro d’Oro -το «Χρυσό Βιβλίο» όπου καταγράφονταν οι ευγενείς της Κέρκυρας- κάηκε δημόσια, σε μια τελετή γεμάτη συμβολισμό. Για λίγο, φάνηκε πως μια νέα εποχή είχε ξημερώσει στο Ιόνιο.

Η επίσημη αναγγελία της προσάρτησης των Επτανήσων στη Γαλλία έγινε λίγες εβδομάδες αργότερα, την 1η Νοεμβρίου 1797 (ανήμερα Πρωτοκύριακου).
Ο υπασπιστής του ίδιου του Ναπολέοντα, στρατηγός Μποαρναί (Beauharnais), αφίχθη στην Κέρκυρα για να αναγγείλει επίσημα την ένταξη των νησιών στη Γαλλική Δημοκρατία.

Οι Γάλλοι εγκαθίδρυσαν τότε μια Δημοκρατική Διοίκηση, με συνθήματα εμπνευσμένα από τη Γαλλική Επανάσταση: «Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφότητα». Για πρώτη φορά, στα δημόσια έγγραφα και τις σημαίες των νησιών εμφανίστηκε το τρίχρωμο της Γαλλίας.

Η γαλλική κυριαρχία στα Επτάνησα δεν κράτησε πολύ, αλλά μόλις 2 χρόνια.
Οι αρχικές προσδοκίες για κοινωνική ισότητα σύντομα διαψεύστηκαν, ενώ οι υπερβολικές φορολογίες και η στρατιωτική παρουσία προκάλεσαν αντιδράσεις.
Το 1799, Ρώσοι και Οθωμανοί επιτέθηκαν και κατέλαβαν τα νησιά, δημιουργώντας την Επτάνησο Πολιτεία, το πρώτο αυτόνομο ελληνικό κράτος στη νεότερη ιστορία.

Η Συνθήκη του Campo Formio δεν σήμανε μόνο το τέλος της Βενετίας αλλά και την αρχή μιας νέας εποχής για τα Επτάνησα. Από τότε, τα νησιά πέρασαν διαδοχικά από γαλλικά, ρωσοτουρκικά, βρετανικά χέρια, ώσπου να ενωθούν με την Ελλάδα το 1864.

Στις 17 Οκτωβρίου 1797, λοιπόν, δεν έπεσε απλώς μια σημαία. Έπεσε μια ολόκληρη εποχή και άρχισε μια άλλη, γεμάτη αναταράξεις, αλλά κι ελπίδες για ελευθερία.