Μια άποψη για όσους θα αναζητήσουν δουλειά στα επόμενα χρόνια

Γράφει ο Παναγιώτης Μαυρωνάς (Εκπαιδευτικός – Σύμβουλος Σταδιοδρομίας)

Αν καθίσουμε όλοι γύρω από ένα τραπέζι -γονείς, μαθητές, παιδιά που ετοιμάζονται να ανέβουν τάξη- και μιλήσουμε για το πώς θα είναι η εργασία τα επόμενα χρόνια, ίσως συνειδητοποιήσουμε ότι κανείς δεν μπορεί να δώσει μια απόλυτη απάντηση. Αυτό που έχουμε όμως, είναι πολλές και καθαρές ενδείξεις για το πού πηγαίνει ο κόσμος.

Τα τελευταία χρόνια, οι διεθνείς οργανισμοί καταγράφουν μια ξεκάθαρη εικόνα για το μέλλον της εργασίας. Ο ΟΟΣΑ δείχνει ότι το 14% των θέσεων εργασίας κινδυνεύει να εξαφανιστεί λόγω αυτοματοποίησης κι ένα επιπλέον 32% θα αλλάξει μορφή, απαιτώντας νέες δεξιότητες. Ο CEDEFOP προβλέπει ότι μέχρι το 2035, το 85% των νέων θέσεων εργασίας στην Ευρώπη θα χρειάζεται μεσαίες ή υψηλές δεξιότητες –από τεχνολογία μέχρι ανάλυση δεδομένων κι επαγγέλματα φροντίδας-. Στην Ελλάδα, το ΙΝΕ ΓΣΕΕ τονίζει πως η σταθερότητα δεν βρίσκεται πια σε έναν εργοδότη, αλλά στην ικανότητα προσαρμογής και συνεχιζόμενης κατάρτισης.

Αυτά τα στοιχεία δεν είναι αφηρημένα: περιγράφουν τον πραγματικό κόσμο στον οποίο θα χρειαστεί να σταθούν οι σημερινοί έφηβοι και οφείλουμε να καταλάβουμε το έδαφος στο οποίο θα χρειαστεί να σταθούν.

Μια μικρή στάση στο παρελθόν για να καταλάβουμε καλύτερα το σήμερα

Για δεκαετίες, η εικόνα ήταν απλή: διάλεγες ένα δρόμο κι έμενες εκεί. Ήταν λογικό για τις εποχές των γονιών μας, όπου η εργασία ήταν πιο σταθερή και προβλέψιμη. Αυτό δεν ίσχυε σε εποχές μεγάλων ανατροπών, όπως η Βιομηχανική Επανάσταση ή τα χρόνια μετά τους πολέμους, αλλά για αρκετές δεκαετίες υπήρχε μια σχετική σταθερότητα.

Σήμερα, όμως, ο κόσμος της εργασίας δεν έχει αυτά τα χαρακτηριστικά. Αν χρησιμοποιήσουμε τη λογική του χθες για τα παιδιά του σήμερα, είναι σαν να προσπαθούμε να πλοηγήσουμε σε μια πόλη με ένα χάρτη του 1980. Σήμερα μετά από 50 χρόνια (!) το βέβαιο είναι ότι θα χαθούμε!  Ο χάρτης δεν φταίει, απλώς δεν περιγράφει πια το νέο τοπίο.

Κι εδώ συχνά ξεκινά η παρεξήγηση: οι γονείς ρωτούν «τι θα γίνει το παιδί;», ενώ η εποχή μας ρωτά «πώς θα σταθεί σε έναν κόσμο που μετακινείται;». Και αυτά τα 2 δεν είναι το ίδιο. Οπότε…τι γίνεται; Πώς βρίσκουμε σταθερότητα;

Αφού δεν μπορούμε να προβλέψουμε ποια επαγγέλματα θα υπάρχουν σε 20 χρόνια -κανείς δεν μπορεί- κοιτάζουμε κάτι πιο ουσιαστικό: Τι μπορεί να καλλιεργήσει ένας νέος σήμερα ώστε αύριο να έχει επιλογές, αντοχή και αυτονομία;

Σε αυτό ακριβώς το σημείο αλλάζει η σύγχρονη επαγγελματική συμβουλευτική. Δεν αναζητάμε μια τελική “ταμπέλα”. Αναζητάμε κομμάτια της προσωπικότητας που δείχνουν κατεύθυνση:

• τρόπος σκέψης,
• ενδιαφέροντα,
• τι κινητοποιεί το νέο,
• σε τι περιβάλλοντα λειτουργεί καλύτερα,
• πώς παίρνει αποφάσεις,
• ποιες δεξιότητες μπορεί να αναπτύξει,
• ποιες κατευθύνσεις του ταιριάζουν πραγματικά.

Τα εργαλεία που χρησιμοποιούμε -MBTI, Holland, επαγγελματικές αξίες, αυτοαποτελεσματικότητα, επαγγελματική ωριμότητα- δεν προβλέπουν επάγγελμα.
Ανοίγουν δρόμους.

Δεν βγάζουν “τίτλο”…Βγάζουν εικόνα…Και αυτή η εικόνα είναι που επιτρέπει και οδηγεί έναν νέο να βρει τη θέση του σε μια εποχή αλλαγών.

Η σύγχρονη συμβουλευτική δεν προβλέπει. Προετοιμάζει!

Δεν λέμε «θα γίνεις αυτό». Λέμε: «Να πώς σκέφτεσαι…Να ποια περιβάλλοντα σου ταιριάζουν…Να ποια κατεύθυνση μπορείς να εξελίξεις…Και να τι μπορείς να κάνεις από τώρα για να σταθείς αύριο». Αυτό χτίζει σταθερότητα. Όχι μια θέση εργασίας. Αλλά ένα νέο επαγγελματία με ευελιξία κι επιλογές.

Αυτές οι ικανότητες -αυτογνωσία, προσαρμοστικότητα, συνεργασία, δεξιότητες- δεν εμφανίζονται στα 25. Χτίζονται από το Γυμνάσιο και το Λύκειο, μέσα από μικρές εμπειρίες, συζητήσεις, δοκιμές, επιλογές. Κι έτσι ανακαλύπτουμε το κλειδί και το κλειδί δεν είναι να προβλέψουμε το μέλλον. Είναι να ετοιμάσουμε το νέο να το αντιμετωπίσει.

Αν κρατήσουμε μια σκέψη, ας είναι αυτή: Δεν αναζητούμε το “τι θα γίνει” ένας έφηβος όταν μεγαλώσει. Αναζητούμε το πώς θα μπορεί -ό,τι κι αν συναντήσει- να σταθεί και να προχωρήσει.

Αυτό είναι το πραγματικό θεμέλιο της σύγχρονης συμβουλευτικής. Όχι ο φόβος της αγοράς, αλλά η καλλιέργεια των δυνάμεων που επιτρέπουν στους νέους να βρουν το δρόμο τους. Ο κόσμος αλλάζει. Οι νέοι μπορούν να σταθούν. Αρκεί να αλλάξουμε λίγο την ερώτηση και να στραφούμε από την πρόβλεψη, στην προετοιμασία.

Οι λύσεις που δούλεψαν για εμάς είχαν λόγο ύπαρξης στη δική μας εποχή. Η πραγματικότητα όμως έχει αλλάξει τόσο, που το “δοκιμασμένο” του χθες μπορεί σήμερα να στενέψει τις επιλογές ενός νέου ανθρώπου.

Δεν χρειάζεται να απορρίψουμε όσα ξέραμε. Χρειάζεται να τα επικαιροποιήσουμε, ώστε να προστατεύσουμε πραγματικά το αύριο των παιδιών μας. Γιατί η ασφάλεια δεν θα έρθει από μια επαγγελματική ετικέτα, αλλά από τη δυνατότητά τους να στέκονται, να αποφασίζουν, να προσαρμόζονται και να εξελίσσονται.

Και αυτό είναι το δώρο που μπορούμε να τους δώσουμε: όχι μια “σίγουρη διαδρομή”, αλλά τη δύναμη να χτίσουν τη δική τους.

Παναγιώτης Μαυρωνάς BSc, ΜΑ

Εκπαιδευτικός – Πιστοποιημένος Σύμβουλος Σταδιοδρομίας (Μητρώο Α276), Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. – Μέλος Ελληνικής Εταιρίας Συμβουλευτικής (ΕΛ.Ε.ΣΥ.Π.) – Μέλος Συλλόγου Επαγγελματιών Συμβούλων Σταδιοδρομίας (Σ.Ε.ΣΥ.Σ.Ε.Π.)

Επιλογή σπουδών & Επαγγελματικής κατεύθυνσης – Αναζήτηση & Επιλογή Μεταπτυχιακού – Μετεγγραφές

Ιωάννου Θεοτόκη 25 (2ος όροφος)

Τηλ: 6937 039899